در سال ۱۷۶۰ برای اولین بار کلمه گرده (Pollen) در زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گرفته است. گرده از یک لغت لاتین گرفته شده و به معنای پودر نرم می باشد و در فرهنگ لغت آمزیکایی به مواد پودر مانندی میگویند که در بساک گیاهان گلدار تولید میشود و به عنوان یک اندام نر در گیاهان نقش تولیدمثلی دارد و در بعضی از فرهنگ لغات به صورت هاگهای میکروسکپی کوچکی در گیاهان تولید کننده دانه تعریف شده است.گیاهان قدرت حرکت ندارند و مانند سایر موجودات قادر به انتخاب جفت خویش نمیباشند. آنها مقدار زیادی دانه گرده تولید مینمایند که از نظر نقش تولید مثلی در گیاهان حائز اهمیت بوده و به عنوان اندام تولید مثلی نر در آنها میباشد. عوامل مختلفی مانند حشرات و باد و در موارد معدودی آب و حشرات نقش انتقال دانههای به کلاله مادگی را ایفا میکنند و بدین وسیله باعث تداوم حیات و بقای گیاهان میشوند.میزان پروتئین دانههای گرده بیش از ۴۰ درصد بوده که در گونههای گیاهی متفاوت است. ترکیبات اسیدهای آمینه به صورت آزاد و یا ترکیب قادر به تامین نباز غذایی لاروهای زنبورعسل میباشد. جمعآوری دانههای گرده کار بسیار دشواری است ولی زنبورعسل با سرعت و مهارت خاصی آنها را جمعآوری مینماید. هر زنبور عسل قادر به جمعآوری و حمل پنج میلیون دانه گرده میباشد که عمدتاً در بند اول(پنجه) پاهای سوم بستهبندی شده و به کندو حمل میشوند اما به لحاظ اینکه بدن این حشره مملو از موهای انبوه و منشعب است ، دانههای گرده به این موها نیز میچسبند و راندمان کار گرده افشانی در گیاهان به مقدار زیادی افزایش مییابد و بدین علت زنبورعسل نقش بسیار مهم و چشمگیری در افزایش کمی و کیفی بسیاری از محصولات کشاورزی ایفا مینماید بطوری که اگر گرده و گرده افشانی توسط زنبوران عسل صورت نگیرد زندگی و زیست انسان به خطر می افتد
گرده هایی که بوسیله جریان هوا منتقل می شوند یا گرده های آنی موفیل
گرده هایی که بوسیله زنبور عسل منتقل می شوند یا گرده های انتوموفیل
گرده های آنی موفیل در انسانها سبب آلرژی های فصلی می شوند. گرده های انتوموفیل به عنوان پادتن در مقابل گرده های آنی موفیل عمل کرده و می تواند جهت مداوای آلرژی های فصلی در انسان مورد استفاده قرار گیرد (FAQ ). بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی و نتایج آنالیزهای شیمیایی گرده شامل مواد مغذی زیر می باشد: کلیه اسیدهای آمینه ضروری، مواد معدنی شامل فسفر، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، مس، روی، منگنزو آهن؛ کلیه ویتامین های گروه B ، اسید فولیک، اسید پانتوتنیک، روتین، لسیتین، RNA, DNA و آنزیم می باشد. همچنین گرده محتوی آنتی اکسیدان های بسیار قوی مثل فلاونوئیدها، بتاکاروتن، ویتامین های C و E، و لیکوپن می باشد. گرده تقریباً دارای ۲۵% پروتئین کامل محتوی ۱۸ اسید آمینه، بیش از ۱۲ نوع ویتامین، ۲۸ نوع ماده معدنی، ۱۴ اسید چرب مفید، ۱۱ کربوهیدرات و بیش از ۵۰۰۰ آنزیم می باشد. براساس نتایج حاصل از تحقیقات مختلف، گرده محتوی مواد مؤثری جهت جلوگیری از رشد برخی باکتری های مضر مثل E.Coli می باشد. آزمایشات کلینیکی نشان داده است که گرده زنبور در تنظیم فعالیت های روده ای تأثیر بسزائی داشته و یبوست های بسیار شدید را درمان می کند. گرده محتوی مقادیر بسیار زیادی آنزیم و کوآنزیم بوده که این آنزیم ها جهت عملکرد بهینه سیستم گوارشی و مصونیت بدن ضروری می باشند. آنزیم های موجود در گرده زنبور در تعدیل متابولیسم بدن تأثیر بسیار مهمی داشته و از این طریق به کاهش وزن بدن کمک می کند. گرده زنبور محتوی مقادیر قابل توجهی لسیتین بوده که سبب کاهش لیپوپروتئین های با غلظت کم ( LDL) و افزایش لیپوپروتئین های با غلظت زیاد ( HDL) شده و از این طریق موجب سوخت وساز و خارج شدن سریع چربی ها از بدن میگردد. گرده با تحریک متابولیسم، اشتهای ناشی از فنیل آلانین (یکی از اسیدهای آمینه ضروری موجود در گرده) را کاهش می دهد. همچنین بواسطه دارا بودن محتویات پلی فنل که یک سوپر بیوفلاونوئید می باشد، یک آنتی اکسیدان بسیار قوی محسوب می شود. گرده جمع آوری شده توسط زنبور عسل اثرات بسیار مفید و فوق العاده ای بر سلامتی انسان ها دارد از جمله :ترکیب شیمیایی و خواص فیزیکی گرده
(جدول ۱)
جدول ۱- ترکیبات شیمیایی موجود در دانه گرده |
گرده شامل قندهای احیا کننده (مخلوتی از دکستروز و لولز) میباشد حدود ۳۰ درصد این قندها را ممکن است زنبور به گرده بیافزاید زیرا دانههای گرده جمعآوری شده توسط دست یا وسایل مکانیکی دارای مقدار کمتری قند میباشند. میزان کربوئیدرات در دانه گرده تازه به طور متوسط ۳۱ درصد است. مهمترین قندهای گرده سوکروز، فروکتوز، گالاکتوز، مانوز،گزیلوز و نشاسته میباشند.
میزان متوسط پروتئین گرده در حدود ۲۲ درصد و بین ۷ تا ۴۰ درصد متغییر میباشد. بیش از ۱۹ اسید آمینه در گرده وجود دارد که بیش از ۵۰ درصد کل مقدار پروتئین و ۱۳ درصد وزن خشک آن را تشکیل میدهد. تمامی اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز انسان در ترکیب پروتئین دانه گرده وجود دارند.(جدول ۲)
جدول ۲- اسیدهای آمینه موجود در دانه گرده |
ویتامینها موادی هستند که برای رشد طبیعی موجودات زنده ضروری میباشند. به طورکلی ویتامینهای مختلفی در دانه گرده شناسایی شده است. فقدان آنها در رژیم غذایی باعث بروز بیماریهای مختلفی میشود.
ویتامینهای موجود در دانه گرده عبارتند از : ویتامین A ویتامین C· ویتامین E و ویتامینهای گروه B
گرده گل از نظر مواد معدنی غنی بوده و دارای ۲/۹ تا ۸/۳ درصد مواد معدنی است. ۱۳ نوع ماده معدنی مختلف که برای رژیم غذایی انسان نیز ضروری هستند، در گرده گل وجود دارند که در جدول زیر مشاهده می کنید.(جدول ۳)
متداولترین عناصر موجود در دانههای گرده به ترتیب پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، مس، منگنز میباشد.
جدول ۳- مواد معدنی موجود در دانه گرده(در صد گرم ماده خشک) |
دانههای گرده از نظر میزان آنزیمها غنی میباشند. برخی از آنزیمهای موجود در دانه گرده عباتند از :
· آمیلاز· کوزیماز· دیسفراز· هیدرولاز· لاکتیک دهیدروژناز· اکسیدوردوکتاز· فسفاتاز· ساکارز
انرژی زائی فوق العاده، کمک به کاهش وزن از طریق کاهش اشتها و میل به غذا، افزایش مقاومت بدن، کاهش آلرژی و حساسیت ها، اثرات شبه آنتی بیوتیکی، بهبود ناتوانی جنسی بواسطه کاهش سستی کمر و نازائی، کمک به کاهش حملات آسم، بهبود خستگی های مزمن، افزایش سیستم ایمنی بدن، پیشگیری و درمان مؤثر بیماری های پروستات، کاهش و توقف دردهای قاعدگی، افزاینده طول عمر و اکسیر جوانی. گرده زنبور عسل با کاهش اشتها و میل به مصرف غذا در افراد چاق یک ماده بسیار مؤثر برای کاهش وزن می باشد. در تمام دنیا بسیاری از ورزشکاران به دلیل انرژی زائی فوق العاده و یک منبع غنی از اسیدهای آمینه ضروری بدن گرده زنبور عسل را به طور مداوم مصرف می کنند. محمد علی کلی رمز موفقیت خود را مصرف مداوم گرده عنوان کرده و می گوید: «من در تمام طول زندگی ورزشی ام هیچوقت گرده زنبور عسل را کنار نگذاشته و در تمام تمرین ها و مسابقات آنرا مصرف می کردم.» استیو ردیک برنده مدال طلای مسابقات دو امدادی ۱۹۷۶ مونترال می گوید: «گرده زنبور عسل انرژی فوق العاده ای به من می دهد از اینرو بطور مداوم مخلوط گرده و عسل مصرف می کنم.»
گرده زنبور عسل همچنین استرس را کاهش داده و به فعالیت بهینه سیستم گوارشی و هضم غذاها کمک می کند. دکتر کارلسون ود در کتاب اش با عنوان «در باره گرده» می نویسد: «گرده زنبور عسل محتوی هورمون گنادوتروپین مشابه با گنادوتروپین ترشح شده از هیپوفیز که وظیفه اش تحریک غدد جنسی است می باشد.»
ضد کهولت و سالخوردگی، افزایش طول عمر، تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش مقاومت بدن در برابر عفونت های ویروسی و باکتریایی، تعدیل و تنظیم هورمونهای بدن، افزایش قدرت و استقامت بدن، کمک به تنظیم وزن بدن، کاهش اشتها و کاهش طلب نیکوتین، تقویت حافظه و هوش، افزایش مقاومت در برابر خستگی و کوفتگی های شدید، محافظت بدن در مقابل تب علوفه و آلرژی ها، کاهش استرس و اضطراب، افزایش انرژی و استقامت بدن مخصوصاً در ورزشکاران، مفید برای عفونت های تنفسی و سرماخوردگی، بهبود فعالیت های جنسی، سستی کمر و نازائی، مفید برای سلامتی و صافی پوست، بازسازی استخوان ها، کمک به بازسازی بافتهای بدن و توسعه عضلات، کاهش کلسترول و چربی های خون، کاهش فشار خون، کاهش دردهای منوپوز در زنان، تنظیم فعالیت غدد درون ریز، تقویت کننده کبد، تقویت بدن در دوران حاملگی و یائسگی، پیشگیری از وقوع بیماری تصلب شرائین، پیشگیری و درمان عفونت های مثانه، بهبود سریع زخم ها، کاهش التهابات، محافظت بدن از انواع سرطان ها، درمان آرتروز، استرس، دیابت، آسم، ضعف و خستگی چشم ها، درمان سوء تغذیه، پیشگیری و درمان زخم معده، اگزما، زرد زخم، افزایش هموگلوبین های خون و درمان کم خونی ناشی از سوء تغذیه
اصولا در ایران به دلیل داشتن پتانسیل های مناسب و گوناگون و طبیعت چهار فصل انواع گرده گل در کشور توسط زنبورداران تولید می شود که عبارتند از گرده گل بهاره یا سردرختی .گرده گل دشت و گرده گل کوهستان که گرده کوهی به لحاظ کیفیت بهتز از سردرختی و گرده دشت می باشد .
گرده گل توسط تله گرده گیر قبل از ورد به داخل کندو از پاهای عقبی زنبوران جدا شده و به داخل منبع تله می افتند و زنبورداران این گرده ها را باید در سایه و در محیط تمیز نیمه خشک کرده و جهت نگهداری به فریزر با دمای زیر 18 درجه سانتیگرداد منتقل کنند گرده به عنوان پروتئین بسیار فساد پذیر بوده و حتما باید در محیط سرد نگهداری شود خشک کردن بیش از حد گرده به برای سهولت در نگهداری در محیط باز نیز بسیار ایراد داشته و تمامی مواد مفید در ترکیبات گرده به دلیل گرمای زیاد از بین میرود گرده حداقل باید حاوی 15 الی 20 درصد رطوبت در خود داشته باشد ولی متاسفانه این موارد در ایران به دلیل نبود دانش کافی در زنبورداران و نبود امکانات رعایت نمیشود و معمولا گرده کاملا خشک شده خریدو فروش می شود البته ناگفته نماند که دلیل خشک کردن بیش از حد گرده گل فقط برای نگهداری راحت در محیط باز انجام میپذیرد
متاسفانه دیده می شود برخی از گرده های عرضه شده در بازار چینی میباشند و یا طریقه نگهداری آن رعایت نمی شود و چند سالی هست که در کنج مغازه ها خاک میخورند و به خاطر ارزان بودن این نوع گرده ها افراد سود جو عرضه این گرده ها را ترجیح میدهند و بیشتر فروشندگان چون شناخت دقیقی از گرده را ندارند این نوع گرده ها را به جای گرده ایرانی و اصل خریداری و عرضه مینمایند .
گرده ماده ای حساس و پروتئینی است که باید حتما در یخچال نگهداری شود چون در دمای معمولی زود فاسد شده واز بین میرود و میتواند برای انسان مسوم کننده وخطرناک باشد
ولی صد افسوس که اکثر گرده های عرضه شده در بازار و حتی در نمایشگاه ها یا نوع صنعتی بوده و یا چینی و یا به دلیل عدم رعایت نکات نگهداری غیر قابل مصرف می باشدکه معمولا این نوع گرده ها تک رنگ بوده و حتی برای مصرف دامی استفاده خود زنبور به عنوان جانشین گرده هم خطرناک بوده و مشاهده و گزارش گردیده که باعث تلف شدن زنبوران هم می شود افراد سودجو به خاطر سود بیشتر این گرده ها را به نام گرده ایرانی میفروشند غافل از اینکه این گرده ها غیر قابل مصرف هستند به یاد داشته باشید سعی کنید گرده ای را تهیه کنید که دارای رنگ های متنوعی باشند و از تازه بودن آن مطمئن شوید یک گرده تازه و خوب بوی علف خشک میدهد گرده هایی که بوی تعفن و …. میدهند تازه نیستند و فاسد شده اند از خریداری چنین گرده هایی اکیدا خودداری نمایید چون به دلیل داشتن مواد سمی و افلاتوکسین باعث مسمومیت و بیماری خواهند شد گرده گل به نوبه خود یکی از با ارزشترین فرآورده زنبور عسل است که منبع غذایی عالی ,کافی و غنی برای بشر بشمار می رود.
شما میتوانید برای تهیه گرده گل ایرانی تازه و اصل از طریق فروشگاه انلاین اورین عسل اقدام نمائید .